Την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011 σε εκδήλωση του Συλλόγου Βλάχων Βεροίας έγινε η μετονομασία της οδού Κόδρου σε οδός ΒΛΑΧΩΝ ΗΡΩΙΔΩΝ ΆΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ 1878,μετά από Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βεροίας της 25ης Ιανουαρίου 2011.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Βέροιας, με απόφασή του υλοποίησε το πάγιο αίτημα των Βλάχων της Βέροιας να αναδειχθεί και να τιμηθεί το γεγονός της θυσίας των επτά Βλάχων γυναικών από το Σέλι. Οι επτά αυτές γυναίκες θυσιάστηκαν το 1878 στην τοποθεσία «Άγιοι Πάντες», πέφτοντας από το βράχο του Γαλακτού Πιερίων, για να μη συλληφθούν από τους Τούρκους. Η αυταπάρνηση των γυναικών ανακαλεί στη μνήμη μας την ηρωική θυσία των γυναικών του Ζαλόγγου και της Αραπίτσας. Η διαφορά, ωστόσο, είναι ότι, ενώ τα γεγονότα του Ζαλόγγου και της Αραπίτσας είναι και γνωστά σε όλους μας, το γεγονός της θυσίας των Βλάχων γυναικών παραμένει άγνωστο στους περισσότερους παρότι υπάρχουν καταγεγραμμένα σε ένα γραπτό της εφημερίδας ΩΡΑ των Αθηνών του 1878 που έδινε την πληροφορία στους ελεύθερους έλληνες της εποχής εκείνης και σ΄όλο τον κόσμο για τη θυσία που έγινε στις 15 Μαρτίου 1878 κοντά στο Μοναστήρι των Αγίων Πάντων στα Πιέρια Όρη. Τα ονόματα των γυναικών που θυσιάστηκαν αναφέρονται στο παραπάνω έγγραφο που σήμερα έχει στα χέρια του ο ιστορικός ερευνητής από την Αθήνα κ.Ετεοκλής Ι.Γρηγοριάδης και είναι τα παρακάτω. Μαρία Μητραντώνη (Μητροτόνη), Κυράτσα Μπιντιβάνου, Ελένη Τσούλιου, Βαγγελία Σάντου, Σουλτάνα Μαρίτσα, Μαρία Σούλιου, και Κατερίνα Νιώπα..
Την εν λόγω εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Συλλόγου Βλάχων Βεροίας κος Γεώργιος Τσίρης και τόνισε την ουσιαστική συνεισφορά και πρωτοβουλία της παλιάς κοινότητας Παλατιτσίων, η οποία, πολύ πιο πριν από τον Σύλλογο τους, ανέδειξε το γεγονός και έστησε μνημείο κοντά στο χώρο της θυσίας των γυναικών. Στην συνέχεια η κα δήμαρχος χαιρέτισε την εκδήλωση.
Τον Σύλλογό μας (Α.Σ.Ημαθίωνα) εκπροσώπησε ο Αντιπρόεδρός μας κ.Τρίγκας Νικόλαος.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η Δήμαρχος Βέροιας κα Χαρούλα Ουσουλτζόγλου, η υπεύθυνος οικονομικών του Δήμου κα Βέτα Αρχοντάκη Γεωργίου, ο δημοτικός σύμβουλος Βέροιας κος Τσαμήτρος Ηλίας, τέως πρόεδροι του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας, ο πρόεδρος των Ποντίων Παλατιτσίων κος Κωνσταντίνος Στυλίδης καθώς και πλήθος κόσμου.
Διαβάστε παρακάτω την ομίλία του τέως προέδρου του Συλλόγου των Βλάχων Βεροίας κ.Πράπα Γεωργίου και το άρθρο του συνταξιούχου καθηγητή κ.Μιχαήλ Ακριβοπούλου στην τοπική ημερήσια εφημερίδα <Λαός> της 11ης Μαρτίου 2007 σχετικά με την Θυσία των επτά βλάχων γυναικών στα Πιέρια Όρη.
Κυρίες και Κύριοι, αγαπητοί Βεροιώτες!
Σήμερα μαζευτήκαμε σ’ αυτό το σημείο της αγαπητής πόλης μας όπου συντελείται και έμπρακτα πλέον η αλλαγή του ονόματος της οδού Κόδρου σε οδό Βλάχων Ηρωίδων /.
Με την πράξη αυτή της αλλαγής βιώνουμε το αίσιο τέλος των επίπονων προσπαθειών του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας που διήρκησαν πάνω από τρία χρόνια και όπου για μία ακόμη φορά γίνεται η διαπίστωση της διαχρονικής αξίας της λαϊκής ρήσης « ο επιμένων νικά ».
Θα αναφερθώ με συντομία στο ιστορικό της θυσίας των Βλάχων Ηρωίδων για το οποίο δυστυχώς οι γραπτές αναφορές δεν περισσεύουν, Παρήγορο όμως είναι ότι το ιστορικό της ηρωικής αυτής πράξης δε βασίστηκε, όπως συνήθως, μόνο σε κάποιες προφορικές αφηγήσεις.Για πρώτη φορά διαπιστώνεται ότι υπάρχει και δημοσιογραφική κάλυψη (ρεπορτάζ) αυτού του συνταρακτικού γεγονότος, Πράγματι σήμερα έχει στα χέρια του ο κ. Ετεοκλής Ι. Γρηγοριάδης, ιστορικός ερευνητής από την Αθήνα, ένα γραπτό ντοκουμέντο που θεμελιώνει το ιστορικό γεγονός και δίνει ακριβώς το μέγεθος της θυσίας εκείνης. Ο κ. Ετεοκλής Γρηγοριάδης είναι κάτοχος αντιγράφου της εφημερίδας "ΩΡΑ" των Αθηνών του 1878 πού έδινε την πληροφορία στους ελεύθερους Έλληνες της εποχής εκείνης και σ' όλο τον κόσμο για τη θυσία που έγινε στις 15 Μαρτίου 1878 κοντά στο Μοναστήρι των Αγίων Πάντων.
Ακόμα η ίδια εφημερίδα μας δίνει και μια άλλη τρομακτική πληροφορία, άγνωστη σε μας μέχρι σήμερα: Ότι της θυσίας ακολούθησε μια φρικτή σφαγή πολλών Ελλήνων από τους Τούρκους και από τα ασκέρια των αλλόθρησκων που τους ακολουθούσαν. Σφαγή έγινε και μέσα στο δάσος, όπου κρύβονταν οι επαναστάτες με τις οικογένειές τους, αλλά και μέσα στα Παλατίτσια, στο προαύλιο του Κονακιού στο οποίο κατέφυγαν οι Παλατιτσιώτες και όχι μόνον αυτοί, για να προστατευθούν από τους Τούρκους.
Ζητούσαν τη μεσολάβηση του μεγαλοτσιφλικά Παπαγεωργίου, τα πατριωτικά αισθήματα του οποίου από κανέναν δεν αμφισβητήθηκαν, γιατί είχε μεγάλη επιρροή στους Τούρκους. Γόνοι του Παπαγεωργίου αυτού υπάρχουν και σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Είναι η Αλεξάνδρα Παπαγεωργίου-Βιδάλη αξιόλογη γυναίκα με κοινωνική δράση, ο Δημήτρης Ζάννας και ο μακαρίτης πια Παύλος Ζάννας, ο πολιτικός Αντώνης Σαμαράς κ.λπ.
Αυτοί που σφαγιάστηκαν ήταν Ρωμέϊκος κόσμος από τα κοντινά χωριά, που κι αυτά είχαν ξεσηκωθεί το 1878, και κυρίως - όπως είναι γραμμένο στην εφημερίδα - κάτοικοι των Παλατιτσίων, Μελίκης, Προδρόμου κ.λπ.
Υπάρχουν ακόμα δύο, πιστεύουμε, αξιόλογες πληροφορίες σχετικές με το τι διαδραματίσθηκε το Μάρτιο του 1878 στην περιοχή του Μοναστηριού των Αγίων Πάντων. Τις πληροφορίες τις έδωσαν γέροντες Bλάχοι (Αrmãnlji), που σαν κτηνοτρόφοι τότε διαχείμαζαν στα Παλατίτσια, αλλά και από Φυτειώτες οι οποίοι πληροφορήθηκαν τα τότε τεκτενόμενα.
Τη χρονιά εκείνη οι Βλάχοι (Armãnlji) κτηνοτρόφοι, που έφευγαν για τα λιβάδια του Ανατολικού Βερμίου κατά τα μέσα Μαΐου, μετακινήθηκαν κατ' εξαίρεση μετά τη γιορτή των Αγίων Αποστόλων. Έπρεπε οι γυναίκες τους να υφάνουν ξανά τα ρούχα που διάρπαξαν οι Τούρκοι και όσοι άλλοι τους ακολουθούσαν (Τσάμηδες, Κιρκέζοι κ.λπ.).
Οι Φυτειώτες από τότε, ακόμα και σήμερα, όταν αναφέρονται σε γεγονότα κάποιας σημασίας χρησιμοποιούν τη φράση "Τέρμενο γίνεται στα Παλατίτσια" που σημαίνει γι' αυτούς μεταφορικά μεγάλη φασαρία, μεγάλο κακό (μεγάλη βαβούρα). Οι Φυτειώτες πληροφορήθηκαν τα όσα συνέβησαν μετά τις 15-3-1878 από τους διαβατάρηδες, κτηνοτρόφους προς τα χορτολίβαδα του Βερμίου.
Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι προηγήθηκαν μεγάλες αγριότητες από την μεριά των Τούρκων για την καταστολή του επαναστατικού κινήματος των Ελλήνων της Κεντρικής Μακεδονίας του 1878 που λειτούργησαν καταλυτικά, στο να πάρουν οι 7 γυναίκες που έπεσαν στα γκρεμό, την απόφασή τους για την υπέρτατη θυσία "κάλλιο νεκρή, παρά ατιμασμένη ή σφαγιασμένη από τους αλλόθρησκους Τούρκους".
Αυτά όλα δε προσδίδουν ιδιαίτερη ιστορική σημασία καθιστώντας την θυσία ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, και συνάμα ότι το ηρωικό αυτό ολοκαύτωμα έγινε γνωστό όχι μόνο στους ήδη απελευθερωμένους Έλληνες της εποχής εκείνης αλλά και σε όλη την ανθρωπότητα.
Στην συνέχεια θα ήθελα η σημερινή αναφορά μου στη θυσία των Βλάχων Ηρωίδων να ξεφύγει από τα πλαίσια ενός συνηθισμένου πατριωτικού λόγου.
Θα καταβληθεί όμως η προσπάθεια, με αναφορές και με κείμενα, δείγματα της απαράμιλλης αγωνιστικότητας του Συλλόγου μας κατά την παρελθούσα τριετία, ώστε τελικά να αποδοθεί με το παραπάνω ο φόρος τιμής που ανήκει αποκλειστικά στις Βλάχες Ηρωίδες. Με την πράξη αυτή (δηλαδή αλλαγή του ονόματος της οδού) βγάζουμε από την αφάνεια ένα σημαντικό ηρωικό γεγονός που αφορά την ιστορία του τόπου μας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η προβολή του γεγονότος της θυσίας από την κοινωνία της πόλης Βέροιας παίρνει πλέον μόνιμο χαρακτήρα, αποκαθιστώντας την μέχρι τώρα διαπραχθείσα αδικία (ιστορική παράληψη).
